Wat betekend de wolf voor onze natuur en de mens?

Voor degenen die pleiten voor het afzwakken van de bescherming van de wolf: dit is geen oplossing, maar een misvatting. De natuur kent geen oordeel, maar opereert met consequenties. Het wordt tijd dat we leren samenleven met wilde dieren in plaats van tegen hen te vechten. Tijdens de uitzending van *Oranje Zomer* op 25 juli 2024 zei Jack van Gelder: "gewoon afschieten." Maar stel je eens voor, wat als iedereen in gebieden met de Big Five in Afrika dezelfde gedachte zou hebben? Gaan we dan alles doodschieten? Wat een kortzichtige benadering.

De balans tussen mens en natuur ging al mis toen we van jager-verzamelaars overstapten naar landbouw. We begonnen dieren binnenshuis te houden en creëerden zo onze eigen problemen – niet de wolf. We raakten steeds meer vervreemd van de natuur, namen hun leefgebieden in en geloofden onterecht dat dit ons recht is. Maar laten we niet vergeten: de wolf leefde hier al tijdens de ijstijd. Wie heeft dan werkelijk meer recht van spreken? Tijdens het Laat-Pleistoceen was de wolf wijdverspreid in Europa en bereikte hij Noord-Amerika aan het einde van de laatste ijstijd, zo’n 12.000 jaar geleden. Dus waarom maken wij, met onze overstap naar landbouw, van een natuurlijk wezen zoals de wolf plots een "probleem"? Nederland is niet te klein voor de wolf, onze mentaliteit is simpelweg te bekrompen.

De oplossing is niet het verminderen van de bescherming van de wolf, maar het verminderen van onze ongegronde angst voor hem. Doe uw eigen onderzoek, zonder vooroordelen, en ontdek de waarheid over dit dier. Het beschermen van dieren staat gelijk aan het redden van het klimaat en het herstellen van de natuurlijke balans – een balans die wij mensen vaak vergeten zijn. We zouden er goed aan doen de wetten van de natuur weer te begrijpen en deze te respecteren. Als we de grenzen van de natuur blijven overschrijden, zullen de gevolgen onvermijdelijk zijn. Wist u dat de Tethyszee, een immense zee, ooit werd afgesloten en uiteindelijk verkleinde tot de Middellandse Zee? De natuur transformeert en reageert op veranderingen, altijd met impact.

Laten we ons richten op het aanpakken van de onwetendheid van mensen die wolven proberen te temmen door ze te voeren of zich uitlaten zonder kennis van zaken, in plaats van de wolf zelf tot probleem te maken.

De wolf speelt een cruciale rol in ons ecosysteem

Wolven zijn als toppredators essentieel. Onderzoek toont aan dat hun aanwezigheid de natuur in balans houdt. Doordat wolven regelmatig voedsel nodig hebben, zijn er het hele jaar door kadavers beschikbaar, waarvan aaseters zoals aaskevers, zeearenden, boommarters, dassen en wilde zwijnen profiteren. Bovendien bejagen wolven vooral zwakke dieren – jonge, oude of zieke prooien – wat de hoefdierpopulaties gezond houdt en overpopulatie voorkomt. Zo dragen ze bij aan een veerkrachtiger ecosysteem. Lees hier meer over hun impact.

"Een kuddebeschermingshond leert een wolf dat schapen geen makkelijke prooi zijn."

Karpatische Herdershonden

Wolven die je schapen aanvallen, het is een schrikbeeld voor veel schaapherders. Dit verschijnsel, bekend als ‘surplus killing’, komt bijna uitsluitend voor bij prooidieren in gevangenschap. In nieuwsberichten, zoals die van de NOS, wordt vaak niet vermeld of de schapenhouder voldoende maatregelen heeft genomen om zijn dieren te beschermen. Uit onderzoek blijkt namelijk dat schapen die door wolven worden aangevallen vaak onvoldoende beschermd zijn.

Een goed voorbeeld van effectieve bescherming is te vinden op de Veluwe, bij de schaapskooi van Hoog Buurlo. Dit project is het langstlopende van de drie soortgelijke initiatieven in Nederland. Elke ochtend verzamelen zo’n tweehonderd heideschapen en landgeiten zich om met de herder op pad te gaan. Tussen het gedrang van deze wollige dieren staan twee bijzondere beschermers: Karpatische herdershonden. Volgens herder Ray blijven deze honden dag en nacht bij de kudde om de wolven op de Veluwe op afstand te houden. En dat is geen overbodige luxe. Vorig najaar wisten wolven op de Noord-Veluwe, ondanks de aanwezigheid van een herder, een afgezonderd schaap te grijpen.

Het gebruik van kuddebeschermingshonden, samen met een andere manier van hoeden waarbij de schapen dichter bij elkaar blijven, kan dergelijke aanvallen voorkomen. Ook in de Loonse en Drunense Duinen bereiden ze zich voor op de komst van de wolf. Daar worden, net als op de Veluwe, Karpatische herdershonden ingezet om de kuddes veilig te houden. Lees meer over dit initiatief.

Het is niet de wolf die zich moet aanpassen, maar wij. Dit zien we nu bijvoorbeeld bij herten in Nederland. Waar deze dieren vroeger alleen de mens als bedreiging zagen, passen ze nu hun gedrag aan door de aanwezigheid van de wolf. Dit fenomeen is ook zichtbaar bij kuddes koeien. Vleeskoeien beschermen hun kalveren vaak beter dan melkkoeien, een opmerkelijke gedragsverandering.

Dieren die in het wild leven, passen zich instinctief aan de komst van de wolf aan. Dit natuurlijke vermogen zijn wij, samen met boerderijdieren zoals schapen, grotendeels verloren sinds we landbouw zijn gaan bedrijven. Toch kunnen we dit opnieuw leren. Is ons land echt te klein voor de wolf? Of is het onze manier van denken die te beperkt is? Die moet veranderen! Want als we eerlijk zijn, wie is het gevaarlijkste "roofdier"? Dat zijn wij, de mens. We eisen overal rechten op, zoals het recht om onze honden los te laten op plaatsen waar dat niet mag. Dit heeft soms ernstige gevolgen, zoals honden die zeehonden verwonden of doden. Maar zeggen we dan ook: "Schiet die hond maar neer"? Nee. Want wiens fout is het echt? Precies, die van de eigenaar, de mens.

We volgen de regels in de natuur niet, omdat we vinden dat onze eigen belangen altijd voorop moeten staan. Dit egoïsme maakt ons gevaarlijker dan welk wild dier dan ook. Denkt u niet hetzelfde?