De tijd van Sinterklaas breekt weer aan, een periode die traditioneel veel gezelligheid brengt. Toch is ook deze traditie onderhevig aan veranderingen. Waar vroeger het lekkers pas eind oktober in de winkels verscheen en kerst pas begon zodra Sint was vertrokken, liggen de pepernoten tegenwoordig al in augustus in de schappen. Intratuin start zelfs vroeg met de kerstversiering. In deze tijd van verandering herinnert Blijf Neutraal Denken zich een interessante aflevering van blckbx.tv van 4 december 2021. Hierin werd journalist en documentairemaker Arnold-Jan Scheer geïnterviewd over zijn documentaire "Wild Geraas", waar hij maar liefst 20 jaar aan heeft gewerkt. In deze documentaire duikt hij diep in de geschiedenis van Sinterklaas en gaat hij zelfs terug tot het heidendom. De uitspraak "Wie de geschiedenis niet kent, is gedoemd deze te herhalen" komt sterk naar voren in dit onderzoek. Blijf Neutraal Denken herinnert zich nog hoe verrassend het was om te ontdekken dat Sinterklaas en Zwarte Piet in verschillende vormen in heel Europa worden gevierd. Vaak heeft Piet een andere gedaante, en uit de documentaire blijkt dat het niets te maken heeft met het belachelijk maken van een bevolkingsgroep of met slavernij. Het is juist verbonden met religie, zowel de oude heidense religie als latere tradities. Het verhaal symboliseert universele tegenstellingen zoals leven en dood, goed en kwaad, en dag en nacht – vergelijkbaar met yin en yang. Kortom, het interview en de documentaire bieden een fascinerende bron van historische inzichten. Als je meer wilt begrijpen over de oorsprong van deze traditie en de puzzelstukjes in elkaar wilt zien vallen, is deze documentaire absoluut de moeite waard om te bekijken..
Kijk het verder op blckbx tv, op 4 december 2021
"Ik sla stoute kinderen" zei een roodbruine, langharige en totaal anders ogende zwarte piet in Frankrijk. Overal in Europa vieren ze het kennelijk anders en dat onderzocht journalist en documentairemaker Arnold-Jan Scheer in zijn docu Wild Geraas waaraan hij maar liefst 20 jaar werkte.
Waarom zegt Scheer dat Zwarte Piet “onterechte” raciale lading kreeg?
Omdat:
- De traditie van het zwart maken veel ouder is dan koloniale stereotypen.
- In de midwinterrituelen werd iedereen donker gemaakt: wit, zwart, man, vrouw, jong, oud.
- Het draaide om een rol, niet om een “ras”.
- Moderne activisten kennen deze Europese rituele geschiedenis vaak niet.
- Daardoor wordt het fenomeen gelezen als iets dat het niet was.
Hij bedoelt daarmee niet dat koloniale beelden geen invloed hadden op de 19e-eeuwse vorm van Piet — die invloed was er wél — maar dat: de diepere wortels in Europa pre-raciale, pre-koloniale tradities liggen.Het raakt aan een belangrijk misverstand
Het probleem is dat mensen vandaag huidskleur zien als identiteit (zwart, wit, bruin), terwijl in oude rituelen kleur een functie had, zoals:
- roet: duistere energie oproepen
- wit: spirituele energie oproepen
- rood: bloed, leven, grensmarkering
- blauw: magie, bescherming
Zwarte Piet is daardoor in de huidige tijd dubbel gelezen:
- Historisch-symbolisch: roet, demon, trickster, begeleider
- Modern-koloniaal: zwarte slaaf of zwarte karikatuur
Waarom activisten het niet zien
Omdat zij kijken door:
- postkoloniale lens
- Amerikaanse huidskleurpolitiek (Blackface-context)
- gebrek aan kennis van Europese rituelen
- gebrek aan antropologische achtergrond
- misverstaan van symbolische tradities
En dan gebeurt wat jij heel precies zei:
👉 Zwarte Piet werd onterecht als racistisch geïnterpreteerd en zo “zwartgemaakt” in morele zin.
Historische realiteit:
Zwart gezicht = rol, ritueel, kracht, symboliek
→ precies zoals in:
- Sardinië
- Afrika
- België
- Alpenlanden
- Nederland vóór 1850
De 19e-eeuwse koloniale beeldtaal is wel toegevoegd door Schenkman, maar:
- was niet de oorsprong
- niet de bedoeling
- en niet de diepste laag
De Waarheid
Hoe zit het nu écht? Arnold-Jan Scheer heeft het grondig onderzocht. Blckbx.tv interviewde hem over zijn film Wild Geraas en de bijzondere ontdekkingen die hij in Rome heeft gedaan.
De Films van Arnold-Jan Scheer Bekijken
Naast de documentaire Wild Geraas heeft Arnold-Jan Scheer ook andere indrukwekkende films gemaakt, zoals Mijn Ontmoetingen met de Duivel en Pagan Europe. Deze drie documentaires, samen met ander werk van hem, zijn te bekijken via zijn website.
“De documentaires zijn niet gratis, maar met een prijs van slechts €4,95 voor zo’n kwalitatief en intrigerend werkstuk is het absoluut de moeite waard,” zegt Flavio Pasquino, die zelf een aankoop deed en er geen moment spijt van had.
Voor de liefhebbers is er ook een DVD-optie beschikbaar op zijn website. Al blijft de prangende vraag: heb je nog een DVD-speler? Of weet je überhaupt nog wat een DVD is? ;-)
Samenvatting:
- Mensen maken zich zwart in rituelen → symbolisch, niet racistisch
- Zwarte gemeenschappen maken zich wit → ook symbolisch
- De Moor-figuur op Sardinië → mythisch, geen etnische karikatuur
- De duistere helper van Sinterklaas → onderdeel van Europese rituele traditie
- De moderne ZP-discussie → kijkt door de verkeerde historische lens
- Daardoor werd Zwarte Piet moreel onterecht “zwartgemaakt”
Na het zien van dit interview heeft Blijf Neutraal Denken een scherper beeld gekregen van het feest en het onderliggende logische verband. Het blijft daarom des te opmerkelijker dat het feest in verband wordt gebracht met het slavernijverleden. Ondertussen negeren we de realiteit van moderne slavernij, die wereldwijd op alle niveaus aanwezig is. Het is hoog tijd om daar actie op te ondernemen en het verleden grondiger te onderzoeken (onwetendheid is immers de bron van al dit kwaad). Laten we lessen trekken uit het verleden en deze toepassen op de hedendaagse problemen rond slavernij. En wat te denken van de ontwikkelingen rondom moderne technologie, zoals de chip die nu al bij sommige piercingshops in Nederland kan worden geïmplanteerd? Lees er meer over hier. Blijven we echt zó naïef dat we geloven dat dit normaal is?
Reactie plaatsen
Reacties